De eerste Europese Phase 4 in Amsterdam
Begin juni 2019 was David Grand in Amsterdam voor de eerste Europese ‘Phase 4’ training. De ongeveer 100 cursisten kwamen uit 21 verschillende landen om gedurende drie dagen de nieuwste ontwikkelingen binnen Brainspotting mee te maken aan de hand van demonstraties, toelichtingen en veel interactie.
Aan de hand van een aantal quotes van David Grand geef ik een inkijkje in de training en daarmee ook in hoe Brainspotting er anno 2019 uitziet.
Brainspotting is not mine, it is ours. It belongs to the people we bring healing to. It was given to me to give to you to give to our clients to give to their family and friends.
Deze quote stamt uit het eerste halfuur van de driedaagse training en geeft een goede indruk van de reikwijdte en missie van Brainspotting zoals David Grand die zelf uitdraagt, niet alleen in woorden, maar ook in zijn vele humanitaire werk. De meester-therapeut is nergens goeroe maar blijft nederig en dienstbaar aan wat hij zelf verwoordt als ‘world healing’.
Where you look still affects how you feel.
Anno 2019 is ‘Brainspotting’ ruim 15 jaar oud. Grand noemt het ‘still young’, en ‘in de kinderschoenen’, maar dat neemt natuurlijk niet weg dat over het fenomeen van werken met oogposities wel het nodige is gepubliceerd. De basis blijft: waar we kijken, beïnvloedt hoe we ons voelen. Grand zelf definieert het brainspotten inmiddels als een Brain-body Mindfulness-based Relational Therapy. Dat is weliswaar een hele mond vol maar bevat alle relevante aspecten van psychotherapie: het betrekken van brein en lichaam (waarmee de brug naar lichaamswerk geslagen is), het gefocuste gebruik van aandacht of mindfulness (zoals we zien in veel gedragstherapie van de derde generatie, maar dan gefocust op een specifiek punt), en last-but-not-least de wederzijdse afstemming tussen de therapeut en de cliënt (vergelijkbaar met op hechting gebaseerde therapieën maar zonder enige expliciete interpretatie). Daarmee is Brainspotting voor mij het beste voorbeeld van een integratieve therapie, die het hele therapeutische spectrum omvat.
The Frame is all we have in the face of uncertainty.
Het Dual-Attunement Frame is een centraal begrip in Brainspotting. Het duidt op de naadloze afstemming tussen therapeut en client, een bij wijze van spreken denkbeeldige therapeutische ‘bubbel’, waarbinnen het therapeutische proces plaats kan vinden. Toen David Grand vroeg wat de cursisten verstonden onder het frame, kwamen er een variëteit aan reacties. Grands eigen definitie tenslotte maakte voor mij aan alle variëteit een einde: ‘All we have in the face of uncertainty’.
Daarmee refereerde hij aan een ander sleutelbegrip in Brainspotting, het zogenaamde Uncertainty Principle: het menselijk brein is zo omvangrijk en onbegrijpelijk dat we het niet anders dan in volkomen openheid en nieuwsgierigheid tegemoet kunnen treden. Ons systeem is immers nooit op dezelfde plek maar altijd bewegend en in ontwikkeling, verandering is dus niet de uitzondering maar de regel. Ook na duizenden sessies blijft iedere brainspot-sessie ook voor mij een volslagen onvoorspelbare ervaring, met lege handen, maar dan is daar altijd het ‘frame’.
Grand voegde er nog aan toe dat het frame niet iets is wat je moet creëren of forceren: het vormt zich al voor we het weten, en wat er binnen het frame gebeurt gaat zo snel en intuïtief dat het denkende brein het onmogelijk bij kan houden.
How can we be powerful without doing something?
De basishouding van de Brainspotting-therapeut is hierin wezenlijk anders dan in de meeste andere therapievormen. David Grand noemde specifiek cognitieve gedragstherapie (CGT), Somatic Experiencing (SE) en Gestalttherapie. Naast de waarderende woorden die hij voor alledrie had, constateerde hij een belangrijk verschil.
Vanuit een Brainspotting-perspectief zijn deze therapievormen teveel gebaseerd op het doen van therapeutische interventies, en onderschatten zij daarmee de kracht van onze presentie en onze natuurlijke vermogens tot herstel van binnenuit. De grootste kracht die we als therapeuten hebben ligt in onze presentie (‘zijn’), en niet in wat we ‘doen’. Ik hoor nog de instructie van de eerste trainingen, jaren geleden: ‘Niet reageren op je eigen reacties!’, en ‘Wait, wait, and wait some more!’. Daarmee krijg je als cliënt de volle ruimte je eigen proces te voltrekken.
Specifieke toepassingen
In een volgende blog ga ik in op 3 specifieke Brainspotting-toepassingen die in de Phase 4 training aan bod zijn gekomen.