Brainspotting

Brainspotting (BSP) is een relatief nieuwe, revolutionaire brain-based therapie ontwikkeld uit het bekende Eye Movement Desensitization & Reprocessing (EMDR).

Ontdekking van Brainspotting

Brainspotting werd in 2003 onbedoeld ontdekt door de Amerikaanse psychotherapeut David Grand. Gedurende een EMDR-sessie met een Olympische schaatster stopte hij een keer met de continue horizontale oogbewegingen omdat hij veel reactie waarnam op een specifieke plek in haar gezichtsveld. Het verwerkingsproces dat in het vervolg van de sessie op gang kwam bleek een doorbraak in haar therapie.

Gefascineerd door deze spontane ontdekking onderzocht en ontwikkelde David Grand in de daaropvolgende jaren de therapievorm Brainspotting die wij nu kennen (en die nog altijd wordt doorontwikkeld, en wetenschappelijk onderzocht). Anno 2022 zijn meer dan 13.000 therapeuten opgeleid in Brainspotting in 52 verschillende landen. Lees meer over de geschiedenis van Brainspotting.

ezgif.com-gif-maker

Brainspotting is a Brain/Body, Mindfulness-Based Relational Therapy
David Grand (PhD)

Is Brainspotting evidence-based?

Brainspotting heeft in Nederland niet de status van evidence-based behandelmethode, zoals Eye Movement Desensitization (EMDR) en cognitief-gedragsmatige exposure-behandelingen dat bijvoorbeeld wel hebben.

Niet alleen het leeftijdverschil speelt hierin een rol, maar ook de positionering van Brainspotting in de markt en de kwaliteit en kwantiteit van het beschikbare wetenschappelijke onderzoek. De plaats en erkenning van Brainspotting in de therapeutische wereld verschil overigens per land: in Frankrijk en Groot-Brittannië is de situatie anders dan in Nederland en België.

Frank Corrigan en Damir del Monte zijn voortrekkers geweest in het wetenschappelijke onderzoek naar Brainspotting, en de 1-op-1 relatie van het onderzoek met de klinische praktijk.

Papers lezen?

Je vindt hier een greep uit de diverse wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke publicaties over Brainspotting.

Brainspotting Therapy: About a Bataclan Victim

The efficacy of a new therapy approach for the treatment of Posttraumatic Stress Disorder in comparison to Eye Movement Desensitization and Reprocessing

Report of Findings from the Community Survey September 2016

Effective treatments for generalized anxiety disorder

Persistent Genital Arousal Disorder as a Dissociative Trauma Related Condition Treated with Brainspotting – A Successful Case Report

Brainspotting: Sustained attention, spinothalamic tracts, thalamocortical processing, and the healing of adaptive orientation truncated by traumatic experience

A preliminary study of the efficacy of Brainspotting – a new therapy for the treatment of Posttraumatic Stress Disorder

Brainspotting: Recruiting the midbrain for accessing and healing sensorimotor memories of traumatic activation

Wat kun je van een sessie verwachten?

Frame

Brainspotting lijkt op het eerste gezicht een kunstje, maar is sterk georiënteerd op hechtingstheorie en een goed therapeutisch contact tussen therapeut en cliënt. Daarom wordt veel nadruk gelegd op het Dual-Attunement-Frame: het contact moet goed en veilig zijn voor je kunt brainspotten.

Vanuit dit frame is er de ruimte om te kiezen waaraan je wilt werken. Anders dan bij EMDR hoeft dit geen specifieke herinnering of targetbeeld te zijn (hoewel dit natuurlijk wel kán). Er kan bijvoorbeeld ook gewerkt worden vanuit wat Peter Levine de felt sense noemt, de plaats van spanning of activiteit die in het lijf voelbaar is. Kortom: niets is fout, en er is grote openheid in het vinden van een beginpunt.

Activiteit

Evenals in andere therapiemethoden gebruikelijk is wordt in Brainspotting gevraagd naar de SUD (Subjective Unit of Disturbance, of: Distress). Op een schaal van 0 tot 10, hoeveel activiteit geeft dit nu? En waar voel je dat het meeste in je lichaam?

De functie hiervan is overigens niet een rapportcijfer te geven voor de ernst van het probleem, maar om heel bewust in te tunen op de beleving van het trauma of de blokkade in het hier-en-nu.

Brainspot

De Brainspot is de specifieke plek in je gezichtsveld die als vertrekpunt voor de sessie dient. Anders gezegd: het brandpunt. Meestal wordt dit punt gevonden met behulp van een Brainspotting-pointer, een simpel aanwijsstokje dat dient als hulpmiddel om gemakkelijk naar te kunnen blijven kijken. Er wordt niet alleen naar de horizontale en verticale positie gekeken, maar ook naar de afstand ten opzichte van je ogen (de zogenaamde Z Axis). Er kan ook zonder pointer worden gewerkt: we spreken dan van de zogenaamde Gazespotting.

Een brainspot is als het goed is in enigerlei mate overtuigend: je voelt een non-verbale reactie, je slikt, knippert of je ogen schieten vol tranen. Is er minder duidelijkheid, kan de therapeut helpen met finetunen.

Natuurlijk proces

Hoe de sessie verder verloopt is altijd een verrassing voor zowel de cliënt als de therapeut. De rol van de therapeut is niet sturend, maar volgend. David Grand beschreef dit vaak als ‘Following in the tail of the comet’ (volgen in de staart van de komeet). Qua houding is dit nogal een verschil met veel protocollaire psychologische behandelingen, en ook nogal afwijkend van het meer directieve werken in EMDR.

In essentie vertrouwen we op de natuurlijke veerkracht en verwerkingscapaciteit van het brein. Wat je ervaart tijdens een sessie kan elke keer anders zijn. Soms merk je veel (spanningen, tintelingen, tranen, hoofdpijn, kokhalzen), soms merk je schijnbaar weinig bijzonders (milde spanning, denken of piekeren).

Over het algemeen zien we in een sessie een afname van spanning en verkramping, en een bepaalde loomheid en ontspanning die in lichaam en geest optreedt.